تحلیل جامع از وضعیت بورس کالای ایران در تاریخ 3 اردیبهشت ۱۴۰۴

مقدمه‌ای بر وضعیت کنونی بورس کالا

1) پیش‌بینی بازار … بورس کالا

بورس تهران معاملات دومین روز اردیبهشت را متعادل‌تر و با فشار نسبی عرضه آغاز کرد و با گذر از دقایق ابتدایی تحت تاثیر تشدید هیجان در رفتار فروشنده‌ها، بسیاری از نمادها به غیر از خودرویی‌ها و اهرمی‌ها منفی شدند و در همین راستا کاهش حدود 20 هزار واحدی دماسنج اصلی بازار را داشتیم

البته با گذر از یکساعت ابتدایی، رنج مثبت در گروه پالایش و تشکیل صف خرید در این نمادها، تا حدودی زهر فروش را گرفت اما در مجموع کلیت بازار تحت تاثیر گشایشِ نمادِ پرحاشیه خودرو قرار داشت و در همین راستا 56 درصد بازار منفی بسته شد. در نتیجه معاملات روز گذشته شاخص کل بخشی از افت نیمه نخست را جبران کرد

با افت اندک 5 هزار واحدی در ارتفاع سه میلیون و 132 هزار واحدی قرار گرفت. ارزش معاملات با یک رشد 10 درصدی دیگر رکود جدیدی را ثبت کرد و به 22 همت رسید که عدد فوق‌العاده است و رقمی بالغ بر 510 میلیارد تومان پول توسط حقیقی‌ها در روز نسبتا منفی بازار روانه تالار شیشه‌ای شد.بورس کالا

به ‌نظر روزهای پراسترس و پرهیجانی در انتظار سهامداران است؛ به‌خصوص که به‌ ایستگاه سوم مذاکرات بین ایران و آمریکا رسیده‌ایم. بازار اگر پالس منفی از سیاست نگیرد، با توجه به حجم سهام دست ‌به ‌دست شده طی روزهای اخیر (حدود 60 همت از ابتدای هفته)،

می‌تواند به‌ روند رو به ‌جلوی خود ادامه دهد. حتی بسیاری معتقدند تا مادامی‌که مذاکرات در جریان است و احتمال توافق بالا برود، بورس به روند صعودی (با در نظر گرفتن افت‌های مقطعی) ادامه خواهد داد و این روزهای پرحجم که سهامداران را به‌ شک می‌اندازند، بارها تکرار خواهد شد. اما واقعیت این است که همه سهم‌های بورس تحت تاثیر مذاکرات و توافق به یک اندازه رشد نخواهند کرد و معامله‌گرانی که بیشتر با تابلو حرکت می‌کنند، بازدهی بهتری در کوتاه‌مدت خواهند گرفت. مشکل این است که پول به راحتی راهی بازار نمی‌شود و نیاز به کمک‌های بیرونی و جریان خبری داریم.بورس کالا

اما نکته خاص اینکه در شرایطی به پایان هفته نزدیک می‌شویم و بسیاری مجددا قصد خروج از بازار را دارند که برخی با نگاه به دو دوره مذاکرات گذشته و از دست دادن بخشی از سود قوی محقق شدهِ هفته‌های اخیر به این جمع‌بندی رسیده‌اند که شاید صبر بیش از اندازه تا تعیین تکلیف نتیجه نهایی مذاکرات و محافظه‌کاری‌های اینچنینی

باعث شود تا آنها نتوانند از فضای ایجاد شده برای کسب سود استفاده کنند. این دسته از افراد به هیچ‌وجه انتظار چنین مثبت محکمی را از بازار روزها و هفته‌های اخیر نداشتند. فراموش نکنیم که پس از رسیدن نتیجه مذاکرات گذشته، خرید سهام در بازار به سادگی امکان‌پذیر نبود و در همین راستا هر چه جلوتر می‌رویم، تعداد افراد ریسک‌پذیر از افراد ریسک‌گریز بیشتر می‌شود و به نوعی با یک تغییر پارادایم فکری و رفتاری مواجهیم.بورس کالا

اما در گزارش بازار امروز به 4 نکته مهم اشاره خواهیم کرد. اولین موضوع مربوط به بازگشایی خودرو است که دیروز اتفاق افتاد. خودرو سهمی است که به درست یا غلط با حرکت مارپیچ خود تاثیرگذاری زیادی در روند بازار چه در جهت مثبت و چه در جهت منفی دارد و البته نکته مهم اینکه، در این مدتی که بازار روی سهامی از جنس مذاکره و توافق حرکت کرد، او و یارش یعنی سایپا در بازار نبودند. بسیاری معتقدند خودرو همزمان با بازگشت به تابلوی معاملات بازوبند لیدری را از بانکها گرفته و توجه جریان پول را به خود جلب می‌کند.بورس کالا

نکته دوم اینکه، طی روزهای اخیر که خرید سهام چندان ساده نبود، بسیاری از ترس جاماندن در مسیر خرید صندوق‌ها قرار گرفتند و در این راستا منابع بزرگی وارد این صندوق‌ها (اهرمی، بخشی و کلاسیک) شد. بازار یک تجربه

در سال‌های اخیر بورس کالا به عنوان یکی از ارکان مهم بازار سرمایه ایران، نقش اساسی در کشف قیمت کالاهای پایه و تنظیم بازار ایفا کرده است. با این حال، در هفته‌ها و ماه‌های اخیر، چالش‌هایی در روند معاملات این بازار به وجود آمده که تحلیل دقیق آن‌ها ضروری است. در تاریخ ۱۴۰۴/۰۲/۰۲ پیش‌بینی می‌شود که بیش از ۸۰ درصد عرضه‌های نقدی بدون مشتری باقی بمانند؛ مسئله‌ای که ریشه در قیمت‌گذاری غیرمنطقی و نامتناسب با شرایط بازار دارد.بورس کالا

به نظر می‌رسد بازار سهام پس از یک دوره رشد پیاپی در فروردین، اکنون وارد فاز احتیاطی و استراحت قیمتی شده است. اصلاح محدود شاخص کل در روز سه‌شنبه، نشانه‌ای از سودگیری کوتاه‌مدت فعالان حقیقی در نمادهای شاخص‌ساز بود؛ پیش از این نیز در گزارش‌های پیش‌بینی تجارت‌نیوز اشاره شده بود که در حال حاضر نقش معامله‌گران کوتاه‌مدتی در بازار پررنگ است.بورس کالا

با این حال ریزش خفیف و حفظ تعادل در بازار سهام نشان می‌دهد که فاز صعودی هنوز به پایان نرسیده، بلکه نیازمند تثبیت و بازآرایی مجدد است.بورس کالا

از سوی دیگر، رشد اندک شاخص هم‌وزن را می‌توان به معنای جابه‌جایی نقدینگی از نمادهای بزرگ به سمت شرکت‌های کوچک‌تر و بنیادی‌تر دانست. این رفتار معمولاً در مقاطع استراحت شاخص کل مشاهده می‌شود و می‌تواند سیگنالی از اطمینان نسبی در بازار باشد.

پیش بینی بورس چهارشنبه 3 اردیبهشت 1404

نکته قابل تأمل در معاملات روز سه‌شنبه بازار سهام، تضعیف ارزش معاملات نسبت به میانگین هفته‌های گذشته بود؛ موضوعی که می‌تواند حاکی از کاهش تمایل به ریسک و انتظار برای روشن‌تر شدن فضای سیاسی و اقتصادی باشد.بورس کالا

سرمایه‌گذاران در حال رصد تحولات سیاست خارجی، روند نرخ ارز و همچنین اخبار مرتبط با بودجه و تصمیمات پولی هستند؛ تا زمانی که این عوامل به ثبات نسبی نرسند، نمی‌توان انتظار یک روند صعودی ادامه‌دار را داشت. ضمن آنکه اصلاح ذات بازار است و پس از هر دوره رشد پرشتاب انتظار یک دوره اصلاح طبیعی‌ست.

بر این اساس، پیش‌بینی می‌شود بورس در روز چهارشنبه با روندی نوسانی و کج‌دار و مریز دنبال شود.

به‌نحوی که جریان نقدینگی به سمت نمادهایی با بنیاد قوی حرکت می‌کند، در حالی که گروه‌های دلاری مانند پتروشیمی و فلزات اساسی همچنان با احتیاط معامله می‌شوند.

در مجموع، انتظار می‌رود بازار همچنان در فاز اصلاح قرار داشته باشد و به‌نظر می‌رسد تا تثبیت شرایط کلان اقتصادی، روندها در چارچوب نوسانات کوتاه‌مدت و با محوریت صنایع داخلی دنبال شوند.

۱. بررسی دلایل عدم استقبال از عرضه‌های نقدی بورس کالا

قیمت پایه بسیاری از کالاهایی که در بورس عرضه می‌شوند، بر اساس فرمول‌هایی مشخص تعیین می‌شود که بعضاً در آن‌ها ملاحظات دستوری، ارزی و یا میانگین‌های بلندمدت قیمت لحاظ شده‌اند. این در حالی است که بازار آزاد به‌سرعت نسبت به تغییرات اقتصادی و نوسانات نرخ ارز واکنش نشان می‌دهد. همین مسئله سبب شده قیمت‌های پایه بعضاً بالاتر از نرخ بازار آزاد باشند. برای مثال، قیمت شمش فولاد یا پلیمرها در بورس کالا گاهی تا ۱۰ تا ۱۵ درصد بالاتر از بازار آزاد تعیین می‌شود، در نتیجه خریداران از خرید در بورس صرف‌نظر می‌کنند.

افزون بر این، برخی تولیدکنندگان بزرگ به دلیل ارتباط با نهادهای دولتی، به دنبال تثبیت نرخ بالا هستند تا در گزارش‌های مالی خود، سود اسمی بالا نشان دهند. این سیاست در کوتاه‌مدت ممکن است به نفع آن‌ها باشد، اما در بلندمدت منجر به کاهش مشارکت در بازار و اختلال در جریان عرضه و تقاضا خواهد شد.

۲. نقش معاملات اعتباری در تحرک بازار بورس کالا

با توجه به عدم استقبال از معاملات نقدی، معاملات اعتباری با دوره تسویه دو تا سه ماهه، جایگزین مهمی شده‌اند. این معاملات عمدتاً توسط نهادهای حقوقی بزرگ و شرکت‌های شاخص‌ساز انجام می‌گیرند. هدف این شرکت‌ها ممکن است تنها تأمین کالا نباشد، بلکه تأثیرگذاری بر قیمت‌های بورس کالا نیز در اولویت آن‌ها قرار دارد. این نوع معاملات باعث ایجاد توهم رونق در بورس می‌شوند، در حالی‌که کالا عملاً به مصرف واقعی نمی‌رسد.

از سوی دیگر، بسیاری از شرکت‌های واسطه‌ای، با استفاده از این ابزار، بدون اینکه نقدینگی کافی داشته باشند، در معاملات شرکت می‌کنند. در نهایت این امر منجر به افزایش بدهی‌ها، عدم تحقق تسویه و افت اعتماد عمومی به بازار خواهد شد.

۳. مکانیزم عدم اجازه به اصلاح نزولی قیمت در بورس کالا

بر اساس شیوه‌نامه‌های فعلی بورس کالا، اصلاح نزولی قیمت‌ها تنها در شرایط خاص و با تأیید مراجع بالادستی امکان‌پذیر است. در نتیجه، حتی اگر قیمت بازار آزاد کاهش یابد، قیمت‌های پایه در بورس تغییر نمی‌کنند. این سیاست که با هدف حفظ منافع تولیدکنندگان بزرگ اعمال می‌شود، باعث از بین رفتن انعطاف‌پذیری بازار و کاهش جذابیت معاملات می‌شود.

به عبارت دیگر، بورس کالا در حال حاضر از مدل بازاریابی رقابتی فاصله گرفته و به مکانی برای تثبیت نرخ‌های بالاتر تبدیل شده است. این امر منجر به واگرایی میان بورس و بازار آزاد شده و تحلیل‌پذیری بازار را دشوار کرده است.

۴. اثرات اختلاف قیمت بین بورس و بازار آزاد بورس کالا

یکی از مهم‌ترین پیامدهای اختلاف قیمت، رکود در معاملات بورس کالاست. خریداران ترجیح می‌دهند کالا را از بازار آزاد تهیه کنند؛ حتی اگر شفافیت و امنیت کمتری داشته باشد. این موضوع نه تنها حجم معاملات بورس را کاهش می‌دهد، بلکه فرصت‌های واسطه‌گری را برای افراد غیرمتخصص فراهم می‌کند و باعث افزایش فساد احتمالی می‌شود.

در این میان، تولیدکنندگان نیز از فروش کالا در بورس دلسرد می‌شوند، چرا که باقیماندن عرضه‌ها بدون مشتری، منجر به انباشت محصول و هزینه‌های انبارداری می‌شود. همچنین، فاصله گرفتن بورس از واقعیات بازار، اعتماد سرمایه‌گذاران به این بازار را کاهش داده و ممکن است منجر به مهاجرت سرمایه به بازارهای غیرمولد شود.

۵. واکنش بخش خصوصی به این وضعیت

بخش خصوصی که با فشارهای مالی و اقتصادی متعددی مواجه است، تمایل چندانی به فروش کالای خود در بورس ندارد؛ به‌ویژه زمانی‌که قیمت پایه از نرخ واقعی بازار فاصله دارد. این تولیدکنندگان به سمت فروش خارج از بورس روی می‌آورند تا قیمت را بر اساس توافق آزادانه با خریدار تعیین کنند. این اقدام باعث کاهش نقش بورس در تعیین قیمت مرجع می‌شود.

در عمل، فروش خارج از بورس می‌تواند حتی برای خریدار نیز جذاب‌تر باشد، زیرا از الزام‌های اداری و پرداخت‌های مالیاتی رسمی رها خواهد بود. همین عامل زمینه‌ساز گسترش بازار غیررسمی شده که در نهایت به تضعیف ساختار رسمی و قانونی تجارت منجر می‌شود.

۶. تأثیر روانی و اقتصادی معاملات اعتباری بر بازار آزاد بورس کالا

زمانی‌که کالای گران‌قیمت بورس به‌صورت اعتباری به فروش می‌رسد، خریدار ناچار است برای تأمین نقدینگی، بخشی از کالا را با قیمت کمتر در بازار آزاد عرضه کند. این موضوع به‌ویژه در صنایعی که کالا مصرفی و قابل فروش سریع است، باعث کاهش قیمت در بازار آزاد و تحت فشار قرار گرفتن سایر فروشندگان می‌شود.

در نتیجه، قیمت‌ها در بازار آزاد افت می‌کند، اما قیمت بورس همچنان بالا باقی می‌ماند و این شکاف قیمتی به نفع دلالان و واسطه‌ها تمام خواهد شد. این فرآیند چرخه‌ای از فشار فروش، کاهش قیمت و افزایش زیان برای بازیگران واقعی بازار ایجاد می‌کند.بورس کالا

۷. پیش‌بینی روند آینده بازار

اگر سیاست‌های فعلی ادامه پیدا کند، پیش‌بینی می‌شود بورس کالا از نقش مرجع قیمت‌گذاری فاصله بگیرد و تنها به محلی برای معاملات خاص و اعتبارمحور تبدیل شود. برای جلوگیری از این روند، بازنگری در فرمول‌های قیمت‌گذاری، ارتقاء شفافیت و تسهیل ورود بخش خصوصی ضروری است.

از طرفی، افزایش تعامل بین بورس و صنایع پایین‌دستی، شفاف‌سازی معاملات و کاهش نقش نهادهای دستوری، می‌تواند به تدریج روند اصلاح بازار را تسهیل کند. همچنین، استفاده از فناوری‌های نوین مانند بلاک‌چین برای ثبت و ردیابی معاملات می‌تواند به افزایش اعتماد عمومی کمک کند.

۸. بررسی تجربیات مشابه در کشورهای دیگر

در بسیاری از کشورها، قیمت‌گذاری در بورس کالا بر اساس عرضه و تقاضا در همان بازار تعیین می‌شود. برای مثال، در هند و چین، قیمت پایه هر روز بر اساس آخرین معاملات ثبت شده در بورس محاسبه می‌شود. این روند باعث همگرایی بازار آزاد و بورس و افزایش اعتماد فعالان اقتصادی شده است.

همچنین در برخی کشورها، سیاست‌گذاران تلاش می‌کنند تا با ارائه مشوق‌های مالیاتی و تسهیلات برای معاملات رسمی، فعالان اقتصادی را به سمت بورس هدایت کنند. ایران نیز می‌تواند با الگوبرداری از این تجارب، مسیر بهینه‌تری برای توسعه بورس کالا اتخاذ کند.بورس کالا

۹. مصاحبه‌های فرضی با کارشناسان بازار سرمایه بورس کالا

کارشناسان اقتصادی معتقدند که جدایی قیمت بورس از بازار آزاد می‌تواند به کاهش اثربخشی سیاست‌های پولی و تجاری کشور منجر شود. آن‌ها پیشنهاد می‌کنند که ساختار عرضه و تقاضا در بورس واقعی‌تر و منعطف‌تر شود و نظارت بر قیمت‌گذاری به صورت غیرمستقیم و هوشمند انجام گیرد.

برخی دیگر از کارشناسان نیز پیشنهاد می‌دهند که قیمت پایه صرفاً برای عرضه اولیه لحاظ شود و پس از آن بازار اجازه داشته باشد تا قیمت نهایی را مشخص کند. این رویکرد در بورس‌های پیشرفته دنیا رایج است و به کاهش شکاف میان بازار رسمی و غیررسمی کمک کرده است.

۱۰. نتیجه‌گیری

با توجه به مجموعه عوامل مطرح شده،

به‌نظر می‌رسد بورس کالا در مسیر فاصله گرفتن از واقعیت بازار قرار گرفته است. برای بازگشت اعتماد عمومی و افزایش مشارکت فعالان واقعی، نیاز به اصلاحات ساختاری، تغییر در شیوه‌نامه‌های معاملاتی و هماهنگی بیشتر با بازار آزاد وجود دارد.بورس کالا

در صورتی‌که سیاست‌گذاران به جای تثبیت نرخ‌های بالا، به سمت آزادسازی کنترل‌شده قیمت‌ها حرکت کنند، امکان بازگشت تعادل به بازار و افزایش شفافیت وجود خواهد داشت. این مسیر البته نیازمند تعامل مستمر میان دولت، بخش خصوصی و نهادهای نظارتی است.بورس کالا

(ادامه دارد… در بخش‌های بعدی به تفکیک صنایع مختلف، تحلیل تکنیکال معاملات اخیر و پیشنهادات اجرایی خواهیم پرداخت)بورس کالا