دونالد ترامپ، رئیسجمهور ایالات متحده آمریکا بار دیگر تعرفه ۲۵ درصدی فولاد را تحت بند ۲۳۲ قانون توسعه تجارت اجرایی کرد. این اقدام که با هدف کاهش واردات و تقویت تولید داخلی آمریکا صورت گرفته است، به دلیل حذف معافیتها، بر کل زنجیره تامین یعنی از تولیدکنندگان تا صنایع مصرفکننده تاثیر خواهد گذاشت و صنعت فولاد جهان را با تحولات گستردهای مواجه میکند.
به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی «فلزاتآنلاین» و به نقل از موسسه «Fastmarkets»، دونالد ترامپ با امضای یک فرمان اجرایی، تعرفه ۲۵ درصدی واردات فولاد را که نخستین بار در سال ۲۰۱۸ براساس بند ۲۳۲ مقررات تجاری آمریکا اعمال شده بود، دوباره برقرار کرد. این تعرفه که اکنون بر واردات محصولات فولادی از تمامی کشورها اعمال میشود، به گفته ترامپ برای مقابله با موج جدید واردات ضروری است؛ موجی که وی تهدیدی برای امنیت ملی خوانده است.
این فرمان اجرایی، معافیتها و سازوکارهای جایگزینی را که در طول سالهای گذشته برای برخی کشورها در نظر گرفته شده بود، حذف میکند؛ سازوکارهایی که به گفته ترامپ، تاثیر تعرفهها را کاهش داده بودند. لازم به ذکر است که فرمان اجرایی مذکور به توصیه هاوارد لوتنیک، وزیر بازرگانی آمریکا صادر شده است. طبق این دستور، معافیتهای تعرفهای که در حال حاضر اعمال میشوند، در روز ۱۲ مارس ۲۰۲۵ لغو خواهند شد.
به گفته ترامپ، در حالی که مصرف فولاد در آمریکا طی سال ۲۰۲۴ کاهش یافته است، ظرفیت تولید جهانی همچنان روند افزایشی داشته و براساس آمار سازمان همکاری و توسعه اقتصادی، مازاد آن به ۶۳۰ میلیون تن در سال رسیده است.
در این فرمان اجرایی، به افزایش ۱۸ درصدی واردات فولاد از کانادا از سال ۲۰۱۸ تاکنون اشاره شده و همچنین رشد صادرات فولاد چین در سال ۲۰۲۴ مورد تاکید قرار گرفته است (۱۱۴ میلیون تن تا ماه نوامبر سال ۲۰۲۴). به گفته دولت آمریکا، این افزایش صادرات تولید در سایر کشورها را تحت تاثیر قرار داده و باعث شده است که این کشورها حجم بیشتری از محصولات فولادی و مشتقات آن را به ایالات متحده آمریکا صادر کنند.
کریستوفر ولد، وکیل حوزه سیاست تجاری در شرکت «Wiley Rein» اظهار داشت: اجرای بند ۲۳۲ در سال ۲۰۱۸، تاثیر چشمگیری بر صنعت فولاد گذاشت؛ هم از نظر سرمایهگذاریهایی که در پی آن صورت گرفت و هم از این منظر که باعث افزایش ظرفیت و توانمندیهای این صنعت در ایالات متحده آمریکا شد.
وی اضافه کرد: با گذشت زمان، تاثیرات مثبت این سیاست برای آمریکا کمرنگ شد و به تدریج، تحت تاثیر توافقهای جایگزین از جمله سهمیههای تعرفهای برای اتحادیه اروپا، بریتانیا، ژاپن و همچنین سهمیههای مطلق برای کرهجنوبی، برزیل و آرژانتین قرار گرفت.
به گفته ولد، از زمان کاهش قابل توجه مصرف فولاد در ایالات متحده آمریکا از سال ۲۰۱۸، کشورهایی که مشمول سهمیهبندی هستند، سهم بیشتری از بازار این کشور را تصاحب کردهاند.
تاثیر تعرفهها بر بخش پاییندستی
براساس فرمان اجرایی، تعرفههای بند ۲۳۲ اکنون مشتقات فولاد را نیز در بر میگیرند و آنها را مشمول تعرفه ۲۵ درصدی میکنند. هدف از این اقدام، رفع نگرانیهای امنیت ملی و جلوگیری از دامپینگ محصولات فولادی از سوی کشورهایی نظیر چین است.
یکی از وکلای شرکت «Wiley Rein» اظهار داشت: گسترش دامنه تعرفههای بند ۲۳۲ میتواند به حل این مشکل کمک کند و موجب افزایش تولید داخلی این محصولات در ایالات متحده آمریکا شود.
در حالی که حامیان این اقدام استدلال میکنند که این سیاست به افزایش تولید محصولات فولادی در ایالات متحده آمریکا منجر خواهد شد و قیمتها را چندان افزایش نخواهد داد، منتقدان نسبت به پیامدهای منفی آن هشدار میدهند.
داگ واتس، مدیر اجرایی شرکت «Metalworking Group» بیان کرد: برای واحدهای ذوب یا آن دسته از فولادسازانی که به سرعت قیمتهای خود را ۲۵ درصد افزایش میدهند، این تصمیم میتواند بسیار مطلوب باشد اما برای هزاران تولیدکنندهای که وابسته به این واحدهای تولیدی هستند و محصولات آنها را خریداری میکنند، این تصمیم بیشک خوشایند نخواهد بود. آنها با افزایش هزینهها، قیمتگذاری نامناسب برای مشتریان و احتمال بروز مشکلات در زنجیره تامین مواجه خواهند شد.
وی ادامه داد: نتیجه نهایی احتمالا این خواهد بود که آنها توانایی پرداخت این هزینهها را نخواهند داشت و در نتیجه، قیمت محصولات خود را افزایش میدهند که در نهایت، این هزینههای اضافی به مصرفکنندگان آمریکایی تحمیل خواهد شد.
آمادگی مکزیک برای مقابله با تعرفههای فولادی آمریکا
برنامه دولت ترامپ برای اعمال تعرفه ۲۵ درصدی بر واردات فولاد، صنعت فولاد مکزیک را در وضعیت نگرانی و بلاتکلیفی قرار داده است. این اقدام ترامپ میتواند عرضه فولاد از سومین صادرکننده بزرگ به آمریکا را با خطر مواجه کند.
فرمان اجرایی مورد بحث در روز دوشنبه ۱۰ فوریه ۲۰۲۵ توسط دونالد ترامپ به امضا رسید که تعرفههای بند ۲۳۲ را دوباره اعمال میکند و هیچ معافیت یا استثنایی را مجاز نمیداند.
به گفته یکی از منابع تجاری مستقر در مکزیک، هنوز برای ارزیابی تاثیر این تعرفهها بر بازار زود است اما پیامدهای آن میتواند گسترده باشد. منابع دیگر نیز احتمال واکنش مکزیک را مطرح کردهاند اما معتقدند که هنوز برای قضاوت نهایی زود است.
براساس آمار وزارت بازرگانی آمریکا، این کشور در سال ۲۰۲۴ به طور متوسط ماهانه ۲.۴۱ میلیون تن محصولات فولادی وارد کرده است. مکزیک با صادرات ۲۹۳ هزار تن در ماه، سهمی معادل ۱۲.۲ درصد از کل واردات فولاد آمریکا را به خود اختصاص داده است.
مارسلو ابرارد، وزیر اقتصاد مکزیک روز سهشنبه ۱۱ فوریه در کنفرانسی خبری که با حضور رئیسجمهور این کشور، کلودیا شینباوم برگزار شد، تعرفههای جدید را «ناعادلانه» توصیف کرد. مکزیک هنوز پاسخ رسمی خود را اعلام نکرده است اما ابرارد قصد دارد به زودی با مقامات آمریکایی دیدار و گفتوگو کند.
در ایالات متحده آمریکا، فعالان بخش بالادستی از اعمال این تعرفهها ابراز خرسندی کردهاند. کوین دمپسی، رئیس موسسه آهن و فولاد آمریکا، این تصمیم را حرکتی در راستای مقابله با رقابت ناعادلانهای که فولادسازان آمریکایی با آن مواجهند، دانسته است. در مقابل، فعالان بخش پاییندستی در گفتوگو با موسسه «Fastmarkets» اظهار داشتند که این تعرفهها احتمالا موجب کاهش سودآوری آنها خواهد شد.
دادههای وزارت بازرگانی آمریکا نشان میدهد که پیش از اعمال تعرفههای جدید، واردات محصولات فولادی مکزیک در ماه ژانویه ۲۰۲۵ به بالاترین میزان خود از ماه آوریل ۲۰۲۴ رسیده است.
در ماه ژانویه ۲۰۲۵، تقاضای مصرفکنندگان آمریکایی برای فولاد به حدود ۴۰۷ هزار تن رسید که نسبت به ماه قبل از آن ۱۱۰ هزار تن افزایش داشته و در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۱۰ درصد بیشتر بوده است.
برزیل خواستار مذاکره با آمریکا شد
انجمن فولاد برزیل طی بیانیهای در روز سهشنبه ۱۱ فوریه ۲۰۲۵ اعلام کرد که صنعت فولاد این کشور امیدوار است مذاکرات میان دولتهای برزیل و آمریکا بتواند راهی برای حلوفصل مسئله تعرفهها بیابد.
انجمن مذکور اشاره کرد که ایالات متحده آمریکا همواره در تجارت با برزیل مازاد تجاری داشته و این مازاد طی پنج سال گذشته به طور میانگین سالانه ۶ میلیارد دلار بوده است. در بخش زنجیره تامین فولاد که شامل زغالسنگ، فولاد و ماشینآلات میشود، آمریکا سالانه سه میلیارد دلار مازاد تجاری دارد؛ در حالی که کل حجم تجارت این حوزه ۷.۶ میلیارد دلار برآورد میشود.
انجمن نامبرده همچنین خاطرنشان کرد که فولاد برزیل، به ویژه اسلبهای نیمهساخته، برای بازار آمریکا اهمیت زیادی دارد؛ چراکه فولادسازان آمریکایی به دلیل عرضه ناکافی داخلی به این محصولات وابسته هستند.
این انجمن اعلام کرد: ایالات متحده آمریکا در سال ۲۰۲۴ به دلیل کمبود عرضه داخلی، حدود پنج میلیون و ۶۰۰ هزار تن اسلب فولادی وارد کرد که سه میلیون و ۴۰۰ هزار تن آن از سوی برزیل در چارچوب توافق سهمیهای سال ۲۰۱۸ تامین شد.
طبق ارزیابی هفتگی موسسه «Fastmarkets»، قیمت اسلب فولادی صادراتی، تحویل در بندر اصلی برزیل (fob)، در روز جمعه هفتم فوریه ۲۰۲۵ در محدوده ۵۲۰ تا ۵۴۰ دلار در هر تن تعیین شد که نسبت به قیمت ۵۲۵ تا ۵۴۵ دلار در روز ۳۱ ژانویه پنج دلار کاهش یافته است. دولت برزیل تاکنون هیچ نظری در مورد تعرفههای جدید یا احتمال گفتوگو با دولت دونالد ترامپ ارائه نکرده است.
انجمن فولاد برزیل بار دیگر تایید کرد که صادرات فولاد برزیل همواره تحت چارچوب توافق سهمیهبندی انجام شده است و ادعاهای مربوط به دور زدن قوانین تجاری را رد کرد.
این انجمن اعلام کرد: بازار برزیل نیز با موجی از افزایش واردات از کشورهایی همچون چین مواجه شده است. از همین رو، از دولت برزیل درخواست شده که برای مقابله با این واردات بیرویه از سیستم سهمیه-تعرفهای که هماکنون نیز در حال اجراست، استفاده کند. در نتیجه، برخلاف ادعای دولت آمریکا در روز دوشنبه ۱۰ فوریه ۲۰۲۵، امکان عبور محصولات فولادی کشورهای ثالث از مسیر برزیل به ایالات متحده آمریکا وجود ندارد.
انجمن نامبرده تاکید کرد که تعرفه ۲۵ درصدی به نفع هیچ یک از طرفین نیست و سیاستگذاران باید پیامدهای اقتصادی آن را در بلندمدت مدنظر داشته باشند.
رئیس انجمن فولاد برزیل در ماه دسامبر سال ۲۰۲۴ عنوان کرده بود که برزیل، آرژانتین و کرهجنوبی در قالب بند ۲۳۲ قانون توسعه تجارت ترامپ، توافقی موسوم به «سهمیه سخت» را پذیرفتهاند که به آنها اجازه میدهد میزان مشخصی فولاد را بدون اعمال تعرفه صادر کنند.
