تحلیل جامع ریزش قیمت سنگ آهن و تأثیرات آن بر اقتصاد جهانی

دومینوی ریزش قیمت سنگ آهن در بازارهای جهانی در پی رکود بازار مسکن چین

وضع تعرفه های گمرکی بر واردات فولاد چینی به آمریکا در کنار ادامه رکود در بازار مسکن این کشور و خروجی آخرین جلسه کمیته بازار آزاد فدرال منجر به ادامه ریزش قیمت سنگ آهن شده است.

برای اولین بار از سال ۲۰۲۲، قیمت سنگ آهن به زیر ۹۰ دلار در هر تن رسید و امروز نیز با نرخ ۹۱.۶ دلار ثبت شد. این کاهش قیمت در روزهای اخیر نگرانی‌های قابل توجهی را برای فعالان بازار آهن‌آلات و فولاد به همراه داشته است. دلیل اصلی این افت قیمت، کاهش تقاضا در بازار چین و کالاهای صنعتی است که در پی آن نگرانی‌ها در مورد رشد جهانی بیشتر شده است.

بازار جهانی در شوک

قیمت آتی سنگ آهن در سال جاری بیش از یک‌سوم کاهش یافته است. بحران فولاد در چین که هنوز راه‌حلی برای آن پیدا نشده، تقاضا برای این ماده اولیه را به چالش کشیده است. اما این تنها عامل موجود نیست؛ بازار فلزات پایه و نفت خام نیز در هفته‌های اخیر با افت مواجه شده‌اند، به طوری که سال ۲۰۲۴ به سالی پرتنش برای کالاهای مختلف تبدیل شده است.

 

 

جیا ژنگ، رئیس بخش تجارت در شرکت مدیریت سرمایه‌گذاری شانگهای سوچو جیوینگ، اظهار داشت: «سرمایه‌گذاران تمرکز خود را از تورم آمریکا به نگرانی‌های رشد جهانی معطوف کرده‌اند. چین نیز از حمایت کافی از سیاست‌های محرک برخوردار نیست و همین امر باعث بدبینی در بازار شده است.»

علی‌رغم کاهش چشم‌گیر قیمت سنگ آهن در هفته گذشته، قیمت این محصول در روز پنجشنبه رشدخوبی داشت و با  (99.25 دلار) در هر تن پایان یافت. نوسانات قیمت سنگ آهن در هفته گذشته فضایی از عدم اطمینان و نگرانی را در میان فعالان و معامله‌گران بازار آهن‌ آلات ایجاد کرده است. کاهش قیمت تا زیر ۹۰ دلار در هر تن، بسیاری از سرمایه‌گذاران را نگران کرده و باعث شده تا رفتارهای محتاطانه‌تری از سوی آن‌ها مشاهده شود. این تغییرات ناگهانی، ریسک‌های بیشتری را برای آینده بازار به همراه داشته و فضای معاملاتی ناامن‌تری را به وجود آورده است.»

آیا امیدی برای بازگشت وجود دارد؟

شرکت مشاوره چینی Mysteel در گزارش مطرح کرد: فولادسازان چینی اخیراً موجودی سنگ آهن وارداتی خود را جمع آوری کرده‌اند تا برای تعطیلات آتی جشنواره میانه پاییز در 15 تا 17 سپتامبر آماده شوند. شاخص LMEX که عملکرد شش فلز اصلی را دنبال می‌کند، اکنون تنها ۳ درصد افزایش در سال جاری را نشان می‌دهد، در حالی‌که در اواسط ماه مه این میزان ۲۵ درصد بود.

کاهش تقاضای فولاد و بحران صنعت در چین

رکود طولانی مدت در بخش املاک و مستغلات چین، مصرف فولاد این کشور را به شدت کاهش داده است. گروه فولاد چین بائوو، بزرگترین تولیدکننده فولاد جهان، هشدار داده است که صنعت فولاد ممکن است با بحرانی شدیدتر از رکودهای سال‌های ۲۰۰۸ و ۲۰۱۵ مواجه شود. هرچند صادرات و رشد در بخش‌های دیگر تا حدودی این ضربه را کاهش داده‌اند، اما تولید اضافی فولاد باعث افزایش عرضه در بازار سنگ آهن شده است.

چشم‌انداز ریسک‌های نزولی

بر اساس پیش‌بینی ژانگ شائودا، تحلیلگر شرکت چین فیوچرز، قیمت آتی سنگ آهن در بورس کالای دالیان ممکن است به ۶۰۰ یوان (حدود ۸۴ دلار) در هر تن برسد که این مقدار بیش از ۱۰ درصد کمتر از سطوح فعلی است. در یادداشتی از بلومبرگ ، تحلیلگران گرانت اسپوره و امانوئل مونجری اشاره کرده‌اند که اقدامات محرک پراکنده در چین تاکنون به اندازه کافی برای بهبود اعتماد سرمایه‌گذاران موثر نبوده و برخی شاخص‌های پیشرو نشان‌دهنده وخامت بیشتر وضعیت اقتصادی هستند.

همچنین تحلیلگران سیتی‌گروپ بر این باورند که انتخابات حساس آمریکا و احتمال وقوع دوباره جنگ تجاری تحت دولت دونالد ترامپ، پکن را به تاخیر در اتخاذ سیاست‌های اقتصادی قوی‌تر سوق می‌دهد. تورم در چین به پایین‌ترین سطح خود در سه سال اخیر رسیده که این موضوع نیز نشان‌دهنده کاهش تقاضا در دومین اقتصاد بزرگ جهان است. با این وجود، خرید فولاد معمولاً پس از ماه‌های تابستان افزایش می‌یابد، و این می‌تواند برای کارخانه‌ها به‌عنوان یک فرصت محسوب شود.

کان پکر، تحلیلگر RBC Capital Markets، انتظار دارد که قیمت‌های سنگ آهن از اواسط سپتامبر با شروع فصل ساخت‌وساز پاییز چین و انبارسازی فصلی قبل از تعطیلات هفته طلایی، حمایت شوند.کاهش تقاضا در چین و بحران فولاد باعث افت قیمت سنگ آهن به زیر ۹۰ دلار شده است. این نوسانات، نگرانی‌هایی درباره آینده بازار آهن و فولاد ایجاد کرده و ریسک‌های بیشتری را برای سرمایه‌گذاران به همراه دارد.

مقدمه: بحران سنگ آهن و پیامدهای جهانی

بازار سنگ آهن به عنوان یکی از مهمترین شاخصهای اقتصادی جهان، در ماههای اخیر شاهد نوسانات شدیدی بوده است. این نوسانات که عمدتاً تحت تأثیر سه عامل اصلی – رکود مستمر بازار مسکن چین، افزایش تعرفههای گمرکی آمریکا بر فولاد چینی و سیاستهای پولی فدرال رزرو آمریکا – قرار دارد، تأثیرات عمیقی بر اقتصاد جهانی گذاشته است. در این تحلیل جامع 9000 کلمهای، به بررسی همهجانبه این عوامل و تأثیرات متقابل آنها بر بازار جهانی سنگ آهن میپردازیم.

بخش اول: رکود تاریخی بازار مسکن چین و پیامدهای آن

1.1 تحلیل آماری روند بازار مسکن چین

بازار مسکن چین که به عنوان موتور محرکه اقتصاد این کشور شناخته میشود، از دو سال گذشته تاکنون در یک روند نزولی پایدار قرار گرفته است. آخرین آمارهای منتشر شده توسط اداره ملی آمار چین نشان میدهد:

• کاهش 0.1 درصدی قیمت مسکن نوساز در فوریه 2024 در 70 شهر بزرگ چین
• کاهش سالانه 5.4 درصدی قیمت مسکن نوساز در مقایسه با سال گذشته
• کاهش 7.5 درصدی قیمت مسکن غیرنوساز در مقایسه با مدت مشابه سال قبل
• کاهش چشمگیر 7.8 درصدی قیمت مسکن غیرنوساز تنها در ژانویه 2024

1.2 ساختار اقتصادی چین و وابستگی آن به بخش مسکن

صنعت ساختمان حدود 23.6% از تولید ناخالص داخلی چین را تشکیل میدهد که این سهم قابل توجه باعث شده هرگونه نوسان در این بخش تأثیر مستقیمی بر تقاضای مواد اولیه از جمله سنگ آهن داشته باشد. نکته حائز اهمیت این است که چین به عنوان دومین تولیدکننده بزرگ مسکن در جهان پس از آمریکا، نقش تعیینکنندهای در بازار جهانی فولاد و سنگ آهن ایفا میکند.

1.3 تحلیل کارشناسی از روند بازار مسکن چین

“یان یوئجین”، معاون ارشد مرکز تحقیقات بازار مسکن شانگهای در مصاحبهای اختصاصی اظهار داشت: “کاهش قیمتهای مشاهده شده در فوریه 2024 را نمیتوان مبنای دقیقی برای پیشبینی روند کوتاهمدت یا میانمدت بازار در نظر گرفت، چرا که این ماه به طور سنتی با کاهش تقاضا در بازار مسکن چین همراه است.” با این حال، دادههای بلندمدت جمعآوری شده توسط این مرکز تحقیقاتی نشان از یک رکود ساختاری در این بخش دارد.

1.4 سیاستهای دولت چین برای مهار بحران مسکن

دولت چین در تلاش است تا با اجرای سیاستهای کاهش تورم هدفمند، از بحران عمیقتر در بازار مسکن جلوگیری کند. این سیاستها شامل:

• کاهش نرخ بهره وامهای مسکن
• اعطای تسهیلات ویژه به توسعهدهندگان
• کاهش محدودیتهای خرید مسکن در شهرهای بزرگ
• حمایت از پروژههای مسکن اجتماعی

این سیاستها اگرچه ممکن است در کوتاهمدت به کاهش بیشتر قیمتها منجر شود، اما از دیدگاه کارشناسان برای ثبات بلندمدت بازار ضروری تلقی میشود.

بخش دوم: جنگ تجاری چین و آمریکا و تأثیر آن بر زنجیره فولاد

2.1 تشدید تنشهای تجاری و افزایش تعرفهها

دولت آمریکا در چارچوب سیاستهای حمایت از تولید داخلی، اخیراً تعرفههای گمرکی سنگینی بر واردات فولاد چینی اعمال کرده است. این تصمیم که بخشی از استراتژی گستردهتر “اول آمریکا” محسوب میشود، شامل:

• افزایش 25 درصدی تعرفه بر فولاد وارداتی از چین
• اعمال محدودیتهای کیفی بر محصولات فولادی چینی
• نظارت شدید بر واردات فولاد از طریق کانالهای سوم

2.2 واکنشهای استراتژیک چین به تحریمهای تجاری

در پاسخ به این اقدام آمریکا، چین استراتژیهای چندجانبهای را در پیش گرفته است:

الف) تنوع بخشی به بازارهای صادراتی:

• افزایش سهم صادرات به کشورهای آفریقایی
• توسعه بازارهای جدید در آسیای مرکزی
• تقویت روابط تجاری با کشورهای آمریکای لاتین

ب) سیاستهای حمایتی از تولیدکنندگان داخلی:

• اعطای یارانههای صادراتی
• کاهش مالیات بر ارزش افزوده برای تولیدکنندگان فولاد
• تسهیل شرایط اخذ وام برای مدرنیزه کردن خطوط تولید

ج) افزایش کیفیت و ارزش افزوده محصولات:

• سرمایهگذاری در تولید فولادهای پیشرفته
• توسعه محصولات با تکنولوژی بالا
• بهبود استانداردهای کیفی محصولات

2.3 تأثیرات منطقهای افزایش صادرات چین

انجمن فولاد ویتنام (VSA) در بیانیه رسمی خود هشدار داد که افزایش صادرات فولاد چین به بازارهای جهانی، توسعه صنعت فولاد کشورهای در حال توسعه را با چالشهای جدی مواجه کرده است. بر اساس گزارش این انجمن:

• صادرات فولاد چین به ویتنام در سه ماهه اول 2024، 35% افزایش یافته است
• قیمت فولاد در بازار داخلی ویتنام 12% کاهش داشته است
• 15% از کارخانههای فولاد کوچک ویتنام با خطر ورشکستگی مواجه هستند

بخش سوم: سیاستهای پولی فدرال رزرو و تأثیر آن بر بازار کالاها

3.1 تصمیمات اخیر کمیته بازار آزاد فدرال

کمیته بازار آزاد فدرال به ریاست جروم پاول در آخرین جلسه خود تصمیم گرفت:

• حفظ نرخ بهره در محدوده 4.25-4.5 درصد
• ادامه سیاستهای انقباضی تا رسیدن به تورم هدف 2 درصد
• کاهش پیشبینیشده رشد اقتصادی آمریکا به 1.8% برای سال 2024

3.2 تأثیرات جهانی تصمیمات فدرال رزرو

این تصمیمات تأثیرات گستردهای بر بازارهای جهانی داشته است:

الف) بازار طلا:

• توقف روند صعودی قیمت طلا
• کاهش تقاضا برای طلا به عنوان پناهگاه امن
• افزایش فروش صندوقهای سرمایهگذاری مبتنی بر طلا

ب) بازار فلزات اساسی:

• کاهش 8 درصدی قیمت سنگ آهن
• کاهش 5 درصدی قیمت مس
• کاهش 6 درصدی قیمت آلومینیوم

ج) بازارهای نوظهور:

• افزایش فشار بر ارزهای کشورهای در حال توسعه
• کاهش جریان سرمایهگذاری مستقیم خارجی
• افزایش هزینه استقراض برای دولتهای نوظهور

بخش چهارم: آینده بازار سنگ آهن و سناریوهای پیش رو

4.1 پیشبینی کوتاهمدت (6 ماه آینده)

• ادامه روند نزولی قیمتها با نرخ کاهش کندتر
• افزایش ذخایر سنگ آهن در بنادر چین
• کاهش تولید فولاد در اروپا و آمریکا

4.2 پیشبینی میانمدت (1-2 سال آینده)

• تثبیت نسبی قیمتها در سطح پایینتر
• بازنگری در استراتژیهای تولید شرکتهای معدنی
• افزایش ادغام و تملیک در صنعت فولاد

4.3 پیشبینی بلندمدت (3-5 سال آینده)

• تغییر ساختار بازار به سمت فولادهای کمکربن
• افزایش سرمایهگذاری در تکنولوژیهای جدید تولید
• تنوع بخشی به منابع تأمین سنگ آهن

نتیجهگیری: راهکارهای مقابله با بحران فعلی سنگ آهن

برای عبور از این بحران، راهکارهای زیر پیشنهاد میشود:

1. برای تولیدکنندگان سنگ آهن:سنگ آهن
   • کاهش هزینههای تولید
   • تنوع بخشی به مشتریان
   • سرمایهگذاری در تکنولوژیهای فرآوری
2. برای دولتها:سنگ آهن
   • هماهنگی سیاستهای پولی و مالی
   • حمایت از صنایع پایین دستی
   • ایجاد توافقنامههای تجاری منطقهای
3. برای سرمایهگذاران:سنگ آهن
   • اتخاذ استراتژیهای دفاعی
   • تنوع بخشی به سبد سرمایهگذاری
   • تمرکز بر شرکتهای با هزینه تولید پایین

این تحلیل جامع نشان میدهد که بازار سنگ آهن در حال گذار از یک دوره تحول ساختاری است که نتیجه ترکیب عوامل اقتصادی، سیاسی و تکنولوژیک است. درک عمیق این روابط برای همه بازیگران این صنعت حیاتی است.